Το Ινστιτούτο Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΙΠΤΗΛ) ιδρύθηκε το 1998 ως μη κερδοσκοπικός οργανισμός υπό την αιγίδα της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας, με έδρα του την Θεσσαλονίκη. Από την 10/03/2000 είναι ιδρυτικό μέλος του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (Ε.Κ.Ε.Τ.Α.).

Το Ινστιτούτο υπόκειται στο Ιδιωτικό Δίκαιο και διευθύνεται από Επιστημονικό Συμβούλιο. Διευθυντής του Ινστιτούτου Πληροφορικής και Τηλεματικής είναι ο Δρ. Δημήτριος Τζοβάρας.

Από το 1998, το ΙΠΤΗΛ/ΕΚΕΤΑ έχει συμμετάσχει ή συμμετέχει σε περισσότερα από 50 Ευρωπαϊκά έργα έρευνας και ανάπτυξης του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Τεχνολογιών Κοινωνίας της Πληροφορίας (Information Society Technologies IST) και σε περισσότερα από 85 έργα χρηματοδοτούμενα από Ελληνικά Εθνικά Προγράμματα και από υπηρεσίες προς Οργανισμούς και Επιχειρήσεις.

Τα τελευταία 10 χρόνια η ερευνητική ομάδα του ΙΠΤΗΛ επιδεικνύει επιστημονικό έργο που ξεπερνά τις 150 δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά, τις 400 δημοσιεύσεις σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια και τα 45 βιβλία και κεφάλαια βιβλίων.

Η ανάπτυξη της υποδομής του Ινστιτούτου χρηματοδοτήθηκε από το ΕΠΕΤ ΙΙ με αρχικό προϋπολογισμό 2,3 Μ€ την περίοδο 1998-2000. Το 2002 και 2005 επιτροπές εμπειρογνωμόνων σε τεχνολογίες Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών από ευρωπαϊκές χώρες (εκτός της Ελλάδος), αξιολόγησαν τα Ινστιτούτα της ΓΓΕΤ. Το ΙΠΤΗΛ αξιολογήθηκε με βαθμό 9,65/10 και 4,4/5 αντιστοίχως και έλαβε χρηματικά βραβεία που ξεπερνούν τα 800 Κ€.

Το 2005 η ερευνητική ομάδα του ΙΠΤΗΛ έλαβε το βραβείο "European Group Technical Achievement Award" του European Association for Signal, Speech and Image Processing (EURASIP) για την εξαιρετική συνεισφορά της στην θεωρία, αλλά και τις εφαρμογές των ψηφιακών φίλτρων και της επεξεργασίας και κωδικοποίησης εικόνων. Το βραβείο προορίζεται για τις ερευνητικές ομάδες που κατέχουν ηγετική θέση στην Ευρώπη, με σημαντική απόδοση στους τομείς της επεξεργασίας σημάτων, ομιλίας και εικόνων.

Τον Ιανουάριο του 2005 ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη η VRSense Α.Ε., η πρώτη spin-off εταιρία του ΙΠΤΗΛ/ΕΚΕΤΑ με κύριο σκοπό την εμπορική εκμετάλλευση και διάχυση των αποτελεσμάτων της έρευνας που διεξάγεται στο ΙΠΤΗΛ. Η VRSense Α.Ε. εστιάζει στην εφαρμοσμένη έρευνα στις περιοχές της Πληροφορικής και της Τηλεματικής και ειδικεύεται στην ανάπτυξη καινοτόμων εφαρμογών εικονικής και επαυξημένης πραγματικότητας και στη διαχείριση γνώσης από πολυμεσικό περιεχόμενο.